In onze zoektocht naar een energieker en gezonder leven, stuiten we steeds vaker op begrippen als “goede stress” of “acute stressprikkel”. Maar wat bedoelen we precies met deze termen? Het geheim schuilt in een fascinerend concept genaamd hormese, waarbij een milde en tijdelijke stressprikkel leidt tot positieve aanpassingen in ons lichaam, waardoor we veerkrachtiger worden.
In dit artikel ga ik dieper in op hormese (ofwel: hormetische prikkels), hoe het werkt, wat de wetenschap zegt, en waarom dit zo essentieel is voor het verhogen van ons energieniveau. Ik deel ook manieren om hormese te integreren in jouw leven. Lees verder en ontdek hoe hormetische prikkels jou kunnen helpen bij het bereiken van meer energie!
Wat bedoelen we met goede stress?
Wanneer we praten over de juiste vorm van stress, doelen we op het intrigerende concept van hormese. Hormese vormt een sleutelrol in het verbeteren van jouw gezondheid en energieniveau en is een van de meest krachtige strategieën om je vitaliteit te verhogen. Hormese houdt in dat een milde, tijdelijke stressprikkel leidt tot positieve aanpassingen en versterking van de veerkracht van een organisme – en dat organisme ben jij.
Hormetische prikkels voor meer weerbaarheid
Het idee achter hormese is dat nadat je aanvankelijk wordt blootgesteld aan een kleine stressvolle prikkel, je lichaam sterker en beter voorbereid is om toekomstige uitdagingen aan te gaan. Het essentiële punt om te begrijpen is dat een tijdelijke dosis van één stressor, kan resulteren in aanpassingen in je lichaam die jou veel weerbaarder maken tegen verschillende vormen van stress. Het is als een tijdelijke uitdaging voor jouw lichaam, die het aanspoort om sterker en fitter te worden.
Sporten is goede stress
Hormese is in feite veel alledaagser dan je zou denken. Oefeningen zoals cardio, krachttraining en intervaltraining zijn vormen van hormetische prikkels. Dit betekent dat beweging stress op je lichaam uitoefent, waardoor je niet alleen spieren opbouwt, maar ook weerstand ontwikkelt tegen verschillende vormen van stress, en dus niet alleen tegen de fysieke inspanning zelf.
Hormese toen en nu
In het verleden was hormese een natuurlijk onderdeel van het leven van onze voorouders, en onze biologie is nog steeds aangepast aan deze omstandigheden. Afwijkingen hiervan kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid, omdat we deze hormetische prikkels nodig hebben. Zelfs op cellulair niveau, om onze cellen en mitochondriën (de energiefabrieken van ons lichaam) in staat te stellen normaal te functioneren.
De uitdaging is dat we nu in een tijdperk van anti-hormese leven. Het is een leven waar beweging geen vereiste meer is, voedsel altijd beschikbaar is, we niet meer worden geconfronteerd met voedselschaarste of vasten, junkfood de norm is geworden, en we in klimaatgeregelde omgevingen leven waar we zelden worden blootgesteld aan extreme temperaturen. Het vermijden van de juiste hoeveelheid hormetische stress kan leiden tot slechte gezondheid en een zwak, vermoeid lichaam.
Slecht nieuws voor ons energieniveau…
In essentie: een gebrek aan hormetische prikkels zorgt ervoor dat onze mitochondriën, de energiecentrales van onze cellen, krimpen en verzwakken. Dit resulteert in vermoeidheid en verlies aan energie en vitaliteit.
Voor meer dan 90% van de westerse wereld, die zelden in aanraking komt met hormese, kan dit betekenen dat ze tussen hun 20e en 40e ongeveer de helft van hun energieproductiecapaciteit verliezen, en dat verlies halveert opnieuw tussen hun 40e en 70e levensjaar.
Dus, als je een energiek lichaam wilt, is regelmatige blootstelling aan hormetische prikkels cruciaal. We willen deze stressoren in ons dagelijks leven opnemen, zodat we korte, gunstige doses hormetische stress ervaren, terwijl we chronische psychologische stress en langdurige blootstelling aan schadelijke stoffen vermijden.
Hormetische stress voor meer energie
Er is veel onderzoek gedaan naar de positieve effecten van hormese op onze gezondheid, en alle studies wijzen op dezelfde conclusie: het opnemen van hormetische stressoren in ons leven resulteert in een betere gezondheid, een verhoogde weerstand tegen ziekten en meer energie.
Hormetische stress versterkt namelijk je mitochondriën. Het transformeert kleine, beschadigde en zwakke mitochondriën in krachtige en gezonde energiecentrales, wat resulteert in een aanzienlijke toename van je energieproductiecapaciteit.
Met meer en grotere mitochondriën kun je genieten van een krachtigere energieproductie, wat zich vertaalt in een verhoogde weerstand en meer energie. Reguliere blootstelling aan hormese houdt je mitochondriën dus sterk, gezond en in een hoge energiemodus.
Hormese integreren in je leven
Niet alleen beweging veroorzaakt deze gunstige aanpassingen en metabole stress. Er zijn nog andere vormen van hormese die je kunt integreren in je dagelijks leven:
- Intermitterend vasten (lees ook mijn blog hierover)
- Koude training, zoals 30 seconden koud douchen
- Hitte training, zoals de sauna
- Intermitterende hypoxie training (lees hier hoe je dit doet!)
- Intermittent drinken
Conclusie: hormetische prikkels voor meer energie
Als we vermoeidheid willen bestrijden en ons energieniveau willen verhogen, willen we transformeren van zwakke, kwetsbare mitochondriën die een lage veerkracht hebben naar talrijke, sterke, gezonde mitochondriën met een hoge veerkracht.
De mate waarin je stress kunt weerstaan, is nauw verbonden met de gezondheid van je mitochondriën, en die gezondheid voorspelt je energieniveau. Hormese is een uitstekende manier om de afname van het aantal, de grootte en capaciteit van mitochondriën te stoppen naarmate we ouder worden.
Referenties
- When less is more: hormesis against stress and disease.
- Hormesis and disease resistance
- Cellular stress resets lifespan profoundly
- Mitochondrial stress enhances resilience, protects aging cells and delays risk for disease
- Mitochondrial stress restores the heat shock response
- Exercise prevents cellular aging by boosting mitochondria
- Hormesis in aging and neurodegeneration
- Hormesis and disease resistance: activation of cellular stress response pathways
- Hormesis in aging
- Effects of waon therapy on chronic fatique syndrome
- The effect of intermittent hypoxic training on lung and heart tissues
