Voor wie het gezondheidsnieuws volgt, zijn termen als ‘probiotica’, ‘kombucha’ en complexe bacteriën zoals bifidobacteriën en lactobacillus misschien bekend. Boodschappen met betrekking tot de darmen zijn overal te vinden, zowel in de populaire media als in de wetenschap. Met de komst van zoveel nieuwe supplementen, gezonde drankjes en advertenties die beloven al onze gezondheidsproblemen te genezen, kan het lastig zijn om de werkelijke functie en het belang van de bacteriën in onze darmen te begrijpen.
In deze blog wil ik je een basisintroductie geven over het darmmicrobioom en waarom het zo belangrijk is voor je gezondheid.
Wat is het darmmicrobioom?
Je ‘darmmicrobioom’ bestaat uit de biljoenen micro-organismen en hun genetisch materiaal die in je darmen leven. Deze micro-organismen, voornamelijk bestaande uit bacteriën, zijn betrokken bij functies die essentieel zijn voor je gezondheid. Ze hebben verschillende belangrijke taken, zoals het verteren van voedsel en het absorberen en synthetiseren van voedingsstoffen.Darmbacteriën zijn ook betrokken bij veel andere belangrijke processen die verder gaan dan je darmen, waaronder je metabolisme, lichaamsgewicht, immuunregulatie, en zelfs je hersenfuncties en stemming. Er zijn tal van factoren die het type en de hoeveelheid bacteriën in ons beïnvloeden. Hoewel de meesten van ons tot een bepaald ‘enterotype’ behoren, vergelijkbaar met een bloedgroep, heeft elke persoon een unieke bacteriële samenstelling.
Hoe ontwikkelt het darmmicrobioom zich?
Je darm begon zich al vroeg in het leven te bevolken met bacteriën. Er is zelfs onderzoek dat suggereert dat dit proces begint terwijl je nog in de baarmoeder zit. Bij je geboorte zijn er veel factoren die invloed hebben op de soorten bacteriën die in je darm zullen leven en floreren – zoals de genetica en gezondheid van je ouders, de wijze van geboorte (vaginaal of keizersnede), en of je borst- of flesvoeding krijgt. Naarmate je groeit, zijn er nog steeds veel zaken die de bacteriën in je darm kunnen vormen. Sommige van deze factoren, zoals genetica, stressvolle gebeurtenissen of ziekte, zijn moeilijk te veranderen. Maar er zijn ook factoren die we kunnen aanpassen of controleren, zoals onze levensstijl– vooral ons dieet.
Wat is een ‘gezonde darm’?
We leven allemaal in verschillende omgevingen met verschillende gewoonten en omstandigheden. Daarom heeft ieder van ons een uniek darmmicrobioom dat er op zijn minst een beetje anders uitziet dan dat van onze ouders, broers en zussen of buitenlandse vrienden. Je darmmicrobioom kan worden gezien als een soort bacteriële vingerafdruk die specifiek is voor jou.
Om deze reden, en ook omdat er nog zoveel over ons microbioom is dat we volledig moeten begrijpen, is het moeilijk om precies te zeggen wat een gezond darmmicrobioom vormt. Over het algemeen heeft een gezonde darm een effectieve barrière die de inhoud, zoals het microbioom, onverteerd voedsel en toxines, binnenhoudt en voorkomt dat ze in de bloedbaan terechtkomen.Een gezonde darm heeft nog andere belangrijke functies, waaronder het helpen bij het bestrijden van infecties, evenals het uitvoeren van al zijn gebruikelijke spijsverterings- en reguleringsfuncties, zoals het absorberen en synthetiseren van essentiële voedingsstoffen die nodig zijn om je lichaam optimaal te laten functioneren.
Op basis van het bestaande bewijs, denken wetenschappers dat het hebben van veel verschillende diverse soorten bacteriën in onze darmen een goede zaak is. Deze diversiteit stelt de darm in staat om ziekteverwekkers beter te bestrijden en te weerstaan. Bovendien, als een bepaalde bacteriestam om wat voor reden dan ook niet in staat is zijn functie uit te voeren, kan een andere vergelijkbare soort deze rol overnemen en zorgen voor een soepele werking. Op dit moment wordt de gezondheid van de darm het beste gemeten aan de hand van hoe goed het zijn belangrijke taken uitvoert, in plaats van een specifieke voorgeschreven samenstelling van bacteriën. Daarom is het raadzaam om je te richten op bredere gedragingen die bijdragen aan een gezond functionerend darmmicrobioom, zoals een gezond dieet, voldoende lichaamsbeweging en slaap, en het verminderen van blootstelling aan stress.
Wat is ‘Dysbiose’?
In sommige gevallen raakt het darmmicrobioom uit balans of verstoord – dit wordt dysbiose genoemd. Dit kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, zoals stress, ziekte, overgewicht, overmatig gebruik van antibiotica of een slecht voedingspatroon. In feite is voeding de belangrijkste aanpasbare factor die de samenstelling van bacteriën in onze darm beïnvloedt. Het eten van een dieet dat bestaat uit sterk bewerkt voedsel, evenals emulgatoren en kunstmatige zoetstoffen, lijkt de barrière van onze darm aan te tasten. Als je darmbarrière verzwakt is, kunnen kleine deeltjes zoals bacteriën of stukjes voedsel in je bloedbaan terechtkomen, waar ze worden gezien als indringers en je immuunsysteem activeren. Dit staat bekend als ‘lekkende darm’ en er is snel toenemend bewijs dat dit een rol speelt bij ziekte. Voortdurende immuunactivatie en de daarmee gepaard gaande ontstekingen geven ons een verhoogd risico op verschillende ziekten die zowel onze fysieke als mentale gezondheid in gevaar brengen.
Wat kan je zelf doen?
Gelukkig is er sterk bewijs dat aantoont dat er verschillende dingen zijn die je kunt doen om je darmmicrobioom gezond, in balans en optimaal functionerend te houden. Je eetgewoonten, je bewegingspatroon en hoe vaak je antibiotica gebruikt, zijn voorbeelden van factoren die we zelf in de hand hebben en een positieve invloed hebben op een gezonde darm (in de referentielijst vind je meer informatie over de invloed van een gevarieerd dieet, lichaamsbeweging en het gebruik van antibiotica op het microbioom).
Wil je liever samen aan de slag? Plan dan een gratis startgesprek
Referenties
- The gut microbiome and diet in psychiatry
- Dietary emulsifiers impact the mouse gut microbiota
- Artificial sweeteners induce glucose intolerance by altering the gut microbiota
- Hepatic injury contributes to altered intestinal permeability
- A healthy gastrointestinal microbiome is dependent on dietary diversity
- Gut Microbiota and physical exercise
- Antibiotics and the Human Gut Microbiome
- Relatie gevonden tussen darmbacterien en depressieve gevoelens
