Hoe je menstruatie cyclus je slaap beïnvloedt

Stap in de fascinerende wereld van vrouwelijke hormonen en ontdek hoe je menstruatiecyclus niet alleen je stemming beïnvloedt, maar ook een rol speelt in de kwaliteit van je slaap. In deze blog zoomen we dieper in op de interactie van oestrogeen en progesteron en ontrafelen we de mysteries achter stemmingswisselingen en slaapveranderingen gedurende de verschillende fases van de menstruatiecyclus. Van de energieke folliculaire fase tot de kalmerende effecten van progesteron; ontdek hoe je lichaam op natuurlijke wijze fluctueert. Het inzicht in hoe je menstruatie cyclus je slaap beïnvloedt, kan je helpen om beter om te gaan met deze cyclische veranderingen.

Vrouwen versus mannen

Vergeleken met mannen hebben vrouwen een dubbel zo grote kans op stemmingsstoornissen. Daarnaast hebben vrouwen 25% meer kans op verstoring van het circadiaans ritme gedurende hun leven. Deze verschillen worden vaak toegeschreven aan veranderingen in vrouwelijke geslachtshormonen, zoals oestrogeen en progesteron, tijdens de menstruatiecyclus en de menopauze. Hoewel dit idee misschien voortkomt uit volkswijsheid, groeit het bewijs dat veranderingen in deze hormonen daadwerkelijk een rol spelen bij stoornissen in het dag-nachtritme, stemmingswisselingen en depressie.

De menstruatiecyclus

Laten we dit ritme eens simpel doorlopen. Het begint met de menstruatie, waarbij het lichaam zich klaarmaakt voor een mogelijke zwangerschap door het afstoten van het baarmoederslijmvlies. Daarna komt de folliculaire fase, waarin de eierstokken zich voorbereiden op het vrijgeven van een eicel. Tijdens het ovulatie wordt de eicel losgelaten voor eventuele bevruchting. Vervolgens hebben we de luteale fase, waarin de baarmoeder zich klaarmaakt voor een mogelijke zwangerschap. Als er geen bevruchting plaatsvindt, begint de cyclus opnieuw met een nieuwe menstruatie. Deze hele choreografie wordt geleid door hormonen zoals oestrogeen en progesteron.

Emotionele schommelingen: een algemeen verschijnsel

Ongeveer 20 tot 80% van de vrouwen ervaart emotionele veranderingen, zoals stemmingswisselingen of prikkelbaarheid, samen met slechter slapen, gedurende de tweede helft van de luteale fase en vlak voor de menstruatiebloeding. Deze veranderingen vervagen na het begin van de menstruatiebloeding en worden vaak aangeduid als premenstrueel syndroom (PMS).

Hormonale dans in de hersenen

Belangrijke hersengebieden die een rol spelen bij emotie en stemming, zoals de hypothalamus, amygdala en hippocampus, hebben receptoren die reageren op oestrogeen en progesteron. Over het algemeen wordt oestrogeen geassocieerd met een positievere stemming, waarbij een van de functies van oestrogeen is het verhogen van de niveaus van serotonine in de hersenen. Serotonine is het hormoon dat het meest in verband wordt gebracht met gevoelens van geluk. Hoge niveaus van progesteron worden geassocieerd met angstverlagende effecten en slaperigheid.

Oestrogeen stijgt tijdens de folliculaire fase voorafgaand aan de ovulatie en is gekoppeld aan een positievere stemming. Na de ovulatie zijn de progesteron spiegels hoog gedurende de eerste helft van de luteale fase. Dit bevordert de slaap en vermindert angst.

Maar tijdens de tweede helft van de luteale fase dalen de progesteron spiegels. Het dalende niveau van progesteron, gecombineerd met al lage niveaus van oestrogeen, wordt verondersteld verantwoordelijk te zijn voor de slechtere stemming en verminderde slaap geassocieerd met de latere luteale (premenstruele) fase van de menstruatiecyclus.

Hoe je menstruatie cyclus je slaap beïnvloedt

Naast veranderingen in stemming is er overtuigend bewijs dat circadiane ritmes direct worden beïnvloed tijdens de tweede helft van de luteale fase. Tijdens deze fase is het niveau van oestrogeen, dat normaal gesproken ons bioritme consolideert, aanzienlijk lager, wat bijdraagt aan een verminderde slaapkwaliteit.

Er zijn ook meldingen van verminderde circadiane reacties op ochtendlicht tijdens de premenstruele fase, waardoor we minder goed reageren op de lichtsignalen die onze interne klok vertellen dat het dag is. Dit kan te wijten zijn aan afnemend progesteron of laag oestrogeen. Al met al leidt de hormonale fluctuatie tijdens de menstruatiecyclus tot veranderingen in stemming en slaap. Het begrip van deze processen kan je helpen om beter om te gaan met deze natuurlijke cycli.

Wil je samen aan de slag om je slaap te verbeteren en energieniveau te verhogen? Check dan mijn “Beter Slapen in 28 Dagen” Programma. 

Referenties:

• Life time: the new science of the body clock (2023)